Theo thống kê của bộ Y tế nước ta, hằng năm có khoảng 1 triệu cặp vợ chồng phải đối mặt với vấn đề vô sinh hiếm muộn. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng dân số cả nước mà còn khiến cuộc sống gia đình xáo trộn. Vậy vô sinh là gì? Nguyên nhân dẫn đến vô sinh và cách điều trị vô sinh như nào? Hãy cùng theo dõi ngay bài viết dưới đây của Tư vấn bệnh xã hội để biết rõ hơn nhé. 

Vô sinh là gì?

Vô sinh là thuật ngữ dùng để diễn tả tình trạng không thể thụ thai ở những cặp vợ chồng thường xuyên quan hệ tình dục mà không dùng biện pháp phòng tránh thai trong vòng 6 tháng đến 1 năm. Đây là tình trạng mất khả năng sinh sản ở các cặp vợ chồng muốn có con. Ngoài ra, thuật ngữ này còn được sử dụng để chỉ nữ giới có thể thụ thai nhưng phôi thai không giữ được đến khi sinh. Vô sinh cũng có thể xảy ra ở những cặp đôi thường xuyên sử dụng nhiều biện pháp tránh thai.

Trước đây vô sinh được xem là căn bệnh nan y, vô phương cứu chữa. Nhưng hiện nay, với sự phát triển của y học hiện đại, bệnh này không còn là căn bệnh khó điều trị. Các cặp vợ chồng thường xuyên kiểm tra, thăm khám và điều trị sẽ tăng khả năng thụ thai.

Vô sinh

Phân loại vô sinh

Vô sinh nguyên phát là gì?

Vô sinh nguyên phát là tình trạng vô sinh xảy ra ở trường hợp người vợ chưa từng mang thai. Lúc này, bác sĩ sẽ kiểm tra sức khỏe của cả vợ và chồng sau đó lên phác đồ điều trị thích hợp. 

Vô sinh thứ phát là gì?

Vô sinh thứ phát là tình trạng vô sinh ở những cặp vợ chồng đã từng có con hoặc đã từng mang thai (bao gồm cả những lần sảy thai). Thông thường, những cặp vợ chồng này có tâm lý khá chủ quan vì cho rằng đã từng sinh con thì những lần sau sẽ tương tự. Vậy nên, khi được chẩn đoán bị vô sinh thứ phát nhiều người tỏ ra bất ngờ và lúng túng. 

Nguyên nhân gây vô sinh

Nguyên nhân gây vô sinh ở nam và nữ có nhiều điểm khác biệt. Cụ thể: 

Nguyên nhân vô sinh ở nam giới

• Các vấn đề liên quan đến xuất tinh: xuất tinh sớm, xơ nang tinh hoàn, tinh trùng không di chuyển xuống bìu, xuất tinh ngược hoặc xoắn tinh hoàn. 
• Tinh trùng không đảm bảo: Số lượng tinh trùng ít, tinh trùng không đạt chất lượng hoặc tinh trùng di chuyển bất thường… cũng có thể gây ra vô sinh ở nam giới. 
• Các bệnh lý nam khoa: Viêm tinh hoàn, viêm bao quy đầu, viêm tuyến tiền liệt… 
• Bất thường trong chức năng sản xuất tinh trùng: Đây là lý do phổ biến gây ra tình trạng vô sinh ở cánh mày râu. Các nguyên nhân này bắt nguồn từ những bệnh lý như: tiểu đường, quai bị,… hoặc chấn thương vùng bẹn, tinh hoàn co rút, phẫu thuật tinh hoàn…
• Lạm dụng rượu bia: Sử dụng rượu bia thường xuyên sẽ làm giảm chất lượng tinh trùng cũng như ham muốn tình dục. Chất độc có trong rượu bia có thể làm rối loạn hoạt động cương cứng của dương vật từ đó ảnh hưởng trực tiếp tới khả năng có con của anh em. 
• Hút thuốc lá nhiều: Hút thuốc lá sẽ làm tinh trùng dị dạng, tinh trùng ít hoặc teo tinh hoàn.
• Mặc quần áo ôm sát thường xuyên: Quần áo ôm sát sẽ khiến nhiệt độ tinh hoàn cao hơn và cản trở quá trình sinh tinh. 
• Lối sống tình dục không lành mạnh: Quan hệ tình dục thời gian dài, quan hệ tình dục thô bạo sẽ khiến dương vật bị tổn thương và có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của nam giới. 
• Tiếp xúc nhiều với các chất độc hại như thuốc bảo vệ thực vật, thuốc trừ sâu, cần sa…
• Ảnh hưởng của quá trình điều trị ung thư, xạ trị
• Căng thẳng: Áp lực, stress sẽ làm rối loạn nội tiết tố khiến đời sống tình dục của nam giới không trọn vẹn, từ đó có thể làm tăng nguy cơ bị vô sinh.
• Một số trường hợp vô sinh nam nhưng không xác định được nguyên nhân, trong đó cũng có thể là di truyền. 

Nguyên nhân gây vô sinh ở nữ giới

• Bất thường trong hoạt động phóng noãn: Do ảnh hưởng từ trục dưới đồi, tuyến yên và buồng trứng nên vòng kinh không thể phóng noãn. 
• Vòi tử cung bị tổn thương: Viêm nhiễm đường sinh dục, tiền sử phẫu thuật vùng chậu, lạc nội mạc tử cung, bất thường bẩm sinh ở vòi tử cung, mắc các bệnh xã hội… sẽ khiến tử cung bị tổn thương. 
• Lạc nội mạc tử cung
• Bất thường ở tử cung: Cổ tử cung ngắn, do những can thiệp thủ thuật tại tử cung, dịch nhầy không đạt chất lượng, chứa kháng thể kháng tinh trùng…
• 10%  nữ giới bị vô sinh nhưng không rõ nguyên do.

Ngoài những nguyên nhân trên, cả nam và nữ giới cũng có thể bị ảnh hưởng bởi tuổi tác và thói ăn sinh hoạt hằng ngày và dẫn tới vô sinh.

• Tuổi tác: Phụ nữ sau 30 tuổi và nam giới sau 40 tuổi sẽ gặp vấn đề trong việc sản xuất trứng và tinh trùng, do đó ảnh hưởng đến khả năng thụ thai.
• Ăn uống không khoa học: Cả nam và nữ giới ăn uống vô độ hoặc biếng ăn, ăn kiêng không đúng cách cũng sẽ làm ảnh hưởng đến việc có con.
• Béo phì: Lối sống ít vận động là một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn tới vô sinh hiếm muộn. Tình trạng thừa cân béo phì có thể ảnh hưởng đến chất lượng trứng, tinh trùng, nồng độ testosterone, estrogen. 

Nguyên nhân gây vô sinh

Dấu hiệu vô sinh là gì?

Dưới đây là những dấu hiệu nhận biết vô sinh sớm ở cả nam và nữ.

Dấu hiệu vô sinh ở nam giới

• Bìu căng tức, sưng đau
• Chức năng tình dục không ổn định
• Dương vật căng đau, xuất hiện mủ xanh, vàng ở lỗ niệu đạo
• Khả năng sản xuất tinh trùng bị suy giảm
• Béo phì, da khô nhăn, thường xuyên căng thẳng, lo âu, rụng tóc, cơ thể đổ mồ hôi nhiều.

Một số trường hợp nam giới gặp vấn đề về khả năng sinh sản nhưng vẫn có thể xuất tinh. Ngoài ra, để đánh giá chất lượng và số lượng của tinh trùng phải cần tới các phương pháp xét nghiệm y tế để đánh giá chính xác sức khỏe sinh sản của bản thân. 

Biểu hiện vô sinh nam

Dấu hiệu vô sinh ở nữ giới

• Chu kỳ kinh nguyệt không đều hoặc không có kinh nguyệt
• Được chẩn đoán bị lạc nội mạc cổ tử cung, viêm xương vùng chậu
• Nhiều lần sảy thai
• Đã từng điều trị ung thư
• Đau lưng, đau xương chậu, chuột rút… thời gian dài
• Giảm ham muốn tình dục, da nổi nhiều mụn trứng cá, tóc thưa mỏng rõ rệt…
• Đối với nữ giới trên 35 tuổi, cố gắng mang thai trong vòng 6 tháng đến 1 năm nhưng không thành công.

Chẩn đoán vô sinh

Để biết chính xác bản thân có bị vô sinh không người bệnh cần tiến hành một số xét nghiệm. Tuy nhiên trước khi tiến hành các bác sĩ sẽ đặt một số câu hỏi về đời sống tình dục của 2 vợ chồng từ đó đưa ra các phương pháp can thiệp phù hợp để tăng tỉ lệ mang thai.

Các xét nghiệm vô sinh ở nam giới

• Phân tích tinh dịch
• Kiểm tra nội tiết tố
• Siêu âm doppler tại bìu tinh hoàn
• Đánh giá tinh dịch để xác định bất thường AND
• Các xét nghiệm liên quan tới di truyền
• Trong trường hợp sử dụng các biện pháp thăm dò tinh trùng nhưng không thu được kết quả thì bác sĩ sẽ tiến hành thực hiện sinh thiết tinh hoàn.

Các xét nghiệm vô sinh ở nữ giới

• Xét nghiệm rụng trứng
• Siêu âm
• Xét nghiệm dự trữ buồng trứng
• Chụp HSG
• Kiểm tra nội tiết tố

Chẩn đoán vô sinh

Cách điều trị vô sinh hiệu quả

Tùy theo nguyên nhân vô sinh ở nam và nữ bác sĩ sẽ có phương pháp điều trị vô sinh phù hợp.

Điều trị vô sinh ở nam

• Sử dụng thuốc và hoocmone: Nếu bệnh nhân bị vô sinh do mức độ cao hoặc thấp của hoocmonre thì bác sĩ có thể yêu cầu thay thế hoocmone hoặc thuốc.
• Điều trị nhiễm trùng: Người bệnh sẽ được sử dụng kháng sinh để điều trị các bệnh nhiễm trùng đường sinh sản. Tuy nhiên một số trường hợp sau khi kết thúc điều trị viêm nhiễm vẫn không thể hồi phục khả năng sinh sản.
• Can thiệp ngoại khoa: Nam giới bị giãn tĩnh mạch thừng tinh hoặc tắc nghẽn ống dẫn tinh cần tiến hành phẫu thuật để cải thiện tình trạng bệnh. Nếu nam giới xuất tinh không có tinh trùng thì bác sĩ sẽ lấy tinh trùng trực tiếp từ tinh hoàn hoặc mào tinh hoàn.
• Điều trị các vấn đề liên quan tới quan hệ tình dục: Phương pháp này được áp dụng cho nam giới bị rối loạn cương dương hoặc rối loạn xuất tinh. 

Điều trị vô sinh ở nữ giới

Sử dụng thuốc kích thích rụng trứng: Phương pháp này thường được dùng cho người bị vô sinh do rối loạn rụng. Một số loại thuốc thường sử dụng là gonadotropins, clomiphene citrate… Đối với bệnh nhân bị buồng trứng đa nang hoặc người bị kháng insullin thì sẽ được chỉ định dùng metformin.

Đối với những trường hợp gặp các vấn đề về tử cung như: u xơ tử cung hay polyp tử cung có thể được bác sĩ chỉ định phẫu thuật nội soi.

Điều trị vô sinh

Một số phương pháp chữa vô sinh

IUI

Đây là phương pháp thụ tinh tại tử cung. Những tinh trùng khỏe mạnh đã được rửa sạch bằng dung dịch đặc biệt sẽ được đưa trực tiếp vào tử cung trong thời gian rụng trứng. Căn cứ vào lý do vô sinh, quá trình này có thể kết hợp cùng chu kỳ giải phóng trứng bình thường hoặc kết hợp cùng các loại thuốc sinh sản.

IVF

Hay còn gọi là thụ tinh ống nghiệm là một kỹ thuật điều trị vô sinh được áp dụng phổ biến. Lúc này, tinh trùng của nam giới và trứng của nữ giới sẽ được nuôi cấy trong phòng thí nghiệm để tạo thành phôi. Khi phôi được khoảng 2-5 ngày sẽ được đưa trở lại buồng tử cung để phát triển thành thai nhi. 

Tiêm tình trùng vào bào tương

Phương pháp này được tiến hành trong phòng thí nghiệm đối với nam giới ít tinh trùng. Tinh trùng được tiêm trực tiếp vào trứng. Mức độ thành công của kỹ thuật phụ thuộc vào khả năng sinh sản của nữ giới và chất lượng tinh trùng. 

Phương pháp điều trị vô sinh

Cách phòng ngừa vô sinh

Thực tế, chúng ta không thể ngăn ngừa vô sinh tuy nhiên các cặp vợ chồng vẫn có thể hạn chế nguy cơ vô sinh nếu chú ý những điều dưới đây: 

• Hai vợ chồng nên quan hệ nhiều lần trong thời gian rụng trứng nhằm tăng khả năng thụ thai. Theo các bác sĩ, vợ chồng nên quan hệ 5 ngày trước rụng trứng và 1 ngày sau rụng trứng để tỷ lệ đậu thai cao nhất.
• Nam giới nên hạn chế sử dụng bia, thuốc lá; hạn chế tiếp xúc với hóa chất động hại; không nên lạm dụng thuốc (kê đơn và không kê đơn) đồng thời nên thường xuyên tập thể dục để nâng cao sức khỏe. 
• Đối với phụ nữ cũng cần tránh sử dụng các chất kích thích, thực phẩm có chứa caffein và nên thường xuyên tập thể dục để duy trì cân nặng. 

Phòng ngừa vô sinh

Với những chia sẻ ở trên, hy vọng bạn đã biết vô sinh là gì và biết được cách phát hiện, phòng ngừa vô sinh. Mọi thắc mắc về vấn đề sinh sản, bạn hãy liên hệ trực tiếp qua hotline của phòng khám Đa khoa Quốc tế Hà Nội: 0584.591.860, bác sĩ sẽ kịp thời tư vấn.

Tin cùng chuyên mục

4 phương pháp điều trị vô sinh hiện đại và hiệu quả nhất hiện nay

08/04/2023

Quy trình khám hiếm muộn gồm những gì? Khám ở đâu uy tín tại Hà Nội

30/03/2023

Hiếm muộn là gì? Có chữa được không, ăn gì để bồi bổ sức khỏe?

29/03/2023

Tổng hợp những nguyên nhân vô sinh ở nữ giới

06/12/2022